Bảo vệ môi trường là gì? Phân tích hiện trạng bảo vệ môi trường

Môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của con người. Hiện nay môi trường đang bị đe dọa và ảnh hưởng nghiêm trọng bởi nhiều nhân tố khác nhau. Vì vậy cần phải có các biện pháp bảo vệ môi trường, để bảo vệ chính con người chúng ta. Vậy bảo vệ môi trường là gì? Nhận xét về thực trạng này hiện nay qua bài viết sau.

Quy định chung về bảo vệ môi trường

Nguyên tắc bảo vệ môi trường

Theo Điều 4 Luật BVMT năm 2020 quy định về nguyên tắc BVMT

– BVMT là quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân.

– BVMT là điều kiện, nền tảng, yếu tố trung tâm, tiên quyết cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Hoạt động bảo vệ môi trường phải gắn kết với phát triển kinh tế, quản lý tài nguyên. Và được xem xét, đánh giá trong quá trình thực hiện các hoạt động phát triển.

– BVMT gắn kết hài hòa với an sinh xã hội, quyền trẻ em, bình đẳng giới, bảo đảm quyền mọi người được sống trong môi trường trong lành.

– Hoạt động BVMT phải được tiến hành thường xuyên, công khai, minh bạch. Ưu tiên dự báo, phòng ngừa ô nhiễm, sự cố, suy thoái môi trường, quản lý rủi ro về môi trường, giảm thiểu phát sinh, chất thải, tăng cường tái sử dụng, tái chế chất thải để khai thác giá trị tài nguyên của chất thải.

– BVMT phải phù hợp với quy luật, đặc điểm tự nhiên, văn hóa, lịch sử, cơ chế thị trường, trình độ phát triển kinh tế – xã hội; thúc đẩy phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

– Cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân được hưởng lợi từ môi trường. Có nghĩa vụ đóng góp tài chính cho hoạt động BVMT. Gây ô nhiễm, sự cố và suy thoái môi trường phải chi trả, bồi thường thiệt hại, khắc phục, xử lý. Và chịu trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật.

– Hoạt động BVMT bảo đảm không gây phương hại chủ quyền, an ninh và lợi ích quốc gia, gắn liền với bảo vệ môi trường khu vực và toàn cầu.

>>> Có thể bạn quan tâm: Ô nhiễm nguồn điểm là gì? Khác biệt giữa ô nhiễm nguồn điểm và ô nhiễm nguồn không điểm

Các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi trường

Điều 6 Luật BVMT năm 2020 quy định:

– Vận chuyển, chôn, lấp, đổ, thải, đốt chất thải rắn, chất thải nguy hại không đúng quy trình kỹ thuật. Quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

– Xả nước thải, xả khí thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường ra môi trường.

– Phát tán, thải ra môi trường chất độc hại, vi rút độc hại. Có khả năng lây nhiễm cho con người, động vật, vi sinh vật chưa được kiểm định. Xác súc vật chết do dịch bệnh và tác nhân độc hại khác đối với sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên.

– Gây tiếng ồn, độ rung vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường; xả thải khói, bụi, khí có mùi độc hại vào không khí.

– Thực hiện dự án đầu tư hoặc xả thải khi chưa đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

– Nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, quá cảnh chất thải từ nước ngoài dưới mọi hình thức.

– Nhập khẩu trái phép phương tiện, máy móc, thiết bị đã qua sử dụng để phá dỡ, tái chế.

– Không thực hiện công trình, biện pháp, hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường. Theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và quy định khác của pháp luật có liên quan.

– Che giấu, hành vi gây ô nhiễm môi trường, cản trở, làm sai lệch, thông tin, gian dối. Trong hoạt động bảo vệ môi trường dẫn đến hậu quả xấu đối với môi trường.

– Sản xuất, kinh doanh sản phẩm gây nguy hại cho sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên. Sản xuất, sử dụng nguyên liệu, vật liệu xây dựng chứa yếu tố độc hại vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường.

– Sản xuất, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất và tiêu thụ chất làm suy giảm tầng ôzôn theo quy định của điều ước quốc tế về các chất làm suy giảm tầng ôzôn mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

– Phá hoại, xâm chiếm trái phép di sản thiên nhiên.

– Phá hoại, xâm chiếm công trình, thiết bị, phương tiện phục vụ hoạt động bảo vệ môi trường.

– Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Tìm hiểu thêm Nghị quyết 18/2022/UBTVQH15 mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn

Môi trường là gì?

Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người. Có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội. Sự tồn tại, phát triển của con người, sinh vật và tự nhiên. (Theo khoản 1 Điều 3 Luật BVMT năm 2020)

Hiện trạng bảo vệ môi trường

Thực trạng ô nhiễm môi trường hiện nay

Trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội đã tạo ra nhiều áp lực lớn lên môi trường. Cùng với đó là các hệ sinh thái và đa dạng sinh học của đất nước. Tình trạng ô nhiễm môi trường tiếp diễn liên tục, chất lượng nhiều nơi suy giảm mạnh. Đáng lo ngại, các sự cố môi trường ngày càng nghiêm trọng. Nhiều vụ ảnh hưởng trên phạm vi rộng, phức tạp, gây khó khăn cho công tác quản lý và khắc phục hậu quả. 

Có thể do chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh đổ chất thải không qua xử lý theo quy định. Hoặc do công trình xử lý, lưu trữ chất thải gặp sự cố, cháy nổ, rò rỉ hóa chất, tràn dầu… Dẫn đến lượng lớn chất thải chưa qua xử lý xả thải ra môi trường.

Thực tế thi hành biện pháp BVMT

Cơ sở hạ tầng thu gom và xử lý chất thải còn thiếu và không được đầu tư đồng bộ. Dẫn đến các áp lực lên môi trường ngày càng lớn, tác động xấu đến chất lượng môi trường.

Hệ thống chính sách, pháp luật về BVMT còn chồng chéo và bất cập.

Các công cụ quản lý môi trường chưa phát huy được hiệu quả.

Cách tiếp cận và công cụ quản lý mới chưa được thể chế hóa kịp thời. Để theo kịp với những diễn biến nhanh của các vấn đề về môi trường, phát triển KT-XH.

Sự cần thiết phải bảo vệ môi trường và các cấp độ bảo vệ môi trường

Sự cần thiết phải BVMT

Môi trường là nơi cung cấp mọi nguồn tài nguyên thiết yếu nhằm duy trì sự sống cho con người. Mọi ngành sản xuất của con người đều gắn liền với những yếu tố của môi trường.

Môi trường giữ chức năng lưu trữ và cung cấp các thông tin cho con người từ đời này qua đời khác.

Môi trường bảo vệ con người và hệ sinh thái khỏi những tác động bên ngoài. Các thành phần trong môi trường còn có vai trò trong việc bảo vệ cho đời sống của con người và sinh vật.

Các cấp độ BVMT

Quy hoạch BVMT gồm 02 cấp độ là quy hoạch BVMT cấp quốc gia và quy hoạch BVMT cấp tỉnh

Xem thêm về Thông tư 21/2021/TT-BTNMT tiêu chí phân loại, điều kiện thành lập, sáp nhập, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực tài nguyên môi trường