 |
|
Tác phẩm của các tác giả Việt Nam được giới thiệu trên Google sách. Ảnh: QT |
Hôm qua (29-7), gần 100 nhà văn, nhà thơ và đại diện một số nhà xuất bản tại Hà Nội đã tham dự buổi tọa đàm về việc tham gia thỏa thuận thu xếp với Google, do Trung tâm Quyền tác giả văn học Việt Nam (VLCC) thuộc Hội Nhà văn Việt Nam (VN) tổ chức. Vấn đề này đã được Báo Pháp Luật TP.HCM khởi xướng với loạt bài cuối tháng 6 vừa qua.
Cá nhân đi kiện: Vô vọng!
Ông Nguyễn Huy Thắng, Phó Giám đốc Nhà xuất bản Kim Đồng, băn khoăn: “Tôi thấy việc thu xếp giữa Google với các chủ sở hữu tác phẩm VN rất hay. Tại sao Bộ Thông tin và Truyền thông không đứng ra đảm nhận vụ thu xếp này, bởi đây sẽ là tiền đề mở ra nhiều quy định mới giữa ta với thế giới”.
Luật sư Đỗ Khắc Chiến, chuyên gia bản quyền, Chủ nhiệm môn Sở hữu trí tuệ, khoa Khoa học quản lý (Trường đại học KHXH&NV), người được VLCC ủy quyền, giải thích sau khi dàn xếp thống nhất, Google sẽ lập một website để quản lý tất cả tác phẩm của các chủ sở hữu VN. Trước mắt, VLCC sẽ là một trong ba tổ chức quản lý tập thể lớn nhất của VN chịu trách nhiệm thu xếp cuộc đền bù này. Theo luật sư Chiến, đây là việc làm hoàn toàn tự nguyện, thậm chí các tác giả có thể đi kiện để những đứa con tinh thần của mình được bảo vệ hợp pháp hơn.
Song, luật sư Chiến lại cho rằng việc cá nhân đơn phương đi kiện sẽ khó thành công, nhất là khi chi phí cho việc kiện tụng quá lớn. Vì vậy, để tăng sức mạnh, cần thiết phải có một tổ chức được số đông nhà văn ủy quyền đại diện đứng ra dàn xếp.
Hơn bốn ngàn cuốn sách đã bị “chôm”
Trước thắc mắc: “Vì sao Google lại có sự ưu ái đặc biệt với các tác giả VN như vậy?”, bà Đoàn Thị Lam Luyến, Giám đốc VLCC, cho biết VLCC quyết định tham gia việc thỏa thuận này vì nhiều lý do. Theo bà Luyến, từ năm 2004 đến nay, Google là một trong những tập đoàn lớn nhất thế giới của Mỹ đã vi phạm các quy định về bản quyền bằng việc số hóa tác phẩm của nhiều quốc gia. Hiện có hơn bốn ngàn cuốn sách của các tác giả VN do các nhà xuất bản VN phát hành đã được Google số hóa và hàng chục ngàn cuốn khác đang trong giai đoạn chuẩn bị. Bà Luyến nhận định đây là vấn đề nghiêm trọng, không chỉ xâm phạm trực tiếp quyền và lợi ích hợp pháp của các tác giả VN mà còn có thể ảnh hưởng đến toàn bộ ngành xuất bản trong nước.
Cũng theo người đứng đầu VLCC, khi tham gia thỏa thuận với Google về việc số hóa sách, trung tâm sẽ tập hợp và tuyên truyền pháp luật về quyền tác giả đến tất cả chủ sở hữu quyền tác giả trên toàn lãnh thổ VN. Trung tâm cũng đàm phán với luật sư Google về việc sử dụng các tác phẩm đã bị số hóa và đang trong kế hoạch số hóa, đồng thời đòi tiền bồi thường từ Google và phân phối tiền đến các chủ sở hữu quyền tác giả tại VN. Ngoài ra, khi tham gia thỏa thuận, VLCC sẽ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ sở hữu quyền tác giả tại VN nếu Google tiếp tục vi phạm các điều khoản trong thỏa thuận.
Sẽ bị mất một số quyền lợi
Về sự việc đền bù quyền lợi lần đầu tiên có ở VN này, luật sư Đỗ Khắc Chiến cũng cho biết, người tham gia thỏa thuận, bên cạnh các quyền lợi (nhận 63% tất cả doanh thu từ những lần sử dụng, nhận 60 USD/tác phẩm được số hóa, được “biếu” một mã số hóa cho tác phẩm của mình) phải chấp nhận yêu cầu: Sau khi ký vào bản thỏa thuận, tác giả sẽ không được kiện bất cứ điều khoản gì phát sinh sau đó.
Ngay cả nếu tác phẩm không còn xuất bản nữa, Google vẫn có thể bán quyền truy cập cơ sở dữ liệu cho từng cuốn sách và tổ chức đăng ký mua, đặt quảng cáo trên sách, đồng thời tận dụng các tính thương mại khác của sách. Người tham gia phải nộp lại 10%-20% tổng lợi nhuận thu được cho VLCC. Luật sư Chiến lưu ý: “Những quyền lợi đó sẽ được ghi rất rõ trong bản thỏa thuận. Các tác giả phải đọc thật kỹ trước khi ký. Nếu cần bổ sung, phải gửi trước ngày 7-10-2009”. Tác phẩm của những người không tham gia vụ dàn xếp này cũng không bị “bóc” khỏi website Google.
|
Những mốc thời gian liên quan đến các tác phẩm được đề cập trong vụ dàn xếp với Google:
– Chậm nhất vào ngày 4-9-2009, các nhà văn, NXB VN phải có phản đối hoặc nhận xét về việc thu xếp bằng văn bản nộp cho Google. Lúc 10 giờ sáng cùng ngày, tòa án Mỹ sẽ xem xét, phê chuẩn cuộc dàn xếp này tại Phiên xử Công bằng.
– Trước ngày 5-1-2010, các tác giả phải nộp yêu cầu thanh toán bằng tiền mặt (nếu có đủ tư cách làm việc đó). |
Thủ tục pháp luật
