Một trí thức trẻ vừa trúng tuyển kỳ thi tuyển công chức vào Thanh tra TP.HCM đã bị đâm chết giữa chốn đông người. Sau khi vào cuộc, cơ quan chức năng đã làm rõ cái chết của anh này là do sát thủ của một băng nhóm xã hội đen đâm nhầm.
Thế nhưng quá trình giải quyết vụ án giết người nghiêm trọng này sau đó của các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt là Viện KSND TP.HCM, đã khiến dư luận bất bình và không thể không hoài nghi về sự nghiêm minh của pháp luật!
Người bị giết nhầm
 |
| Đám tang anh Phan Thọ Quang, người bị đâm nhầm (ảnh tư liệu của gia đình nạn nhân) |
Anh Phan Thọ Quang sinh năm 1979, ngụ tại P.6, Q.10, TP.HCM, tốt nghiệp đại học ngành Quản trị kinh doanh và đã trúng tuyển kỳ thi công chức vào Thanh tra TP.HCM. Hai ngày trước khi nhận việc, tối 26.9.2003 anh Quang bị đâm chết.
Cơ quan Cảnh sát điều tra (CQĐT) Công an TP.HCM sau đó đã xác định được nội dung sự việc, có thể tóm tắt như sau: Tối đó, anh Quang cùng một người bạn là Hà Nhất Toàn vào quán Mười Trí uống bia. Bàn nhậu đặt trên vỉa hè trước nhà số 11Phan Đình Phùng, cạnh chân Cầu Kiệu (P.17, Q.Phú Nhuận). Một lúc sau thì bạn Quang là Trương Phú Cường điện thoại rồi đến cùng ngồi uống bia. Đến gần 1 giờ sáng thì anh Toàn về trước, Quang và Cường sau khi đi vệ sinh vào thì ngẫu nhiên đổi chỗ. Quang ngồi vào ghế của Cường mà không hề hay biết tai họa đang chờ ập xuống mình.
Bất thình lình một thanh niên đi xe Wave màu xanh dừng lại, xông vào rút dao đâm Quang rồi bỏ chạy. Quang được đưa đi cấp cứu nhưng do vết thương ở cổ quá nặng nên đã chết. Quang chưa lập gia đình, cha ruột của anh cùng hai chị gái lúc đó chỉ biết nhận xác anh về làm đám tang và trông đợi vào kết quả điều tra của cơ quan chức năng. Thế nhưng suốt từ đó đến nay, họ hoàn toàn không nhận được thông báo gì và cũng bị tước mất luôn quyền tham gia tố tụng với tư cách là đại diện của bị hại.
Song, theo tìm hiểu của chúng tôi thì đấy cũng chưa phải là “thiếu sót nghiêm trọng” của các cơ quan tiến hành tố tụng tại TP.HCM. Điều đáng nói hơn là chính các cơ quan này, sau một thời gian dài hơn 3 năm chẳng những chưa đưa được hung thủ giết người ra trừng trị theo pháp luật mà trái lại, đang có nhiều dấu hiệu bất thường theo hướng bao che cho tội phạm nguy hiểm.
Sát thủ máu lạnh
CQĐT chỉ bắt giữ được một người có nhiều tiền án, ngụ tại Q.4 là Dũng “cào cào” (tức Trương Anh Dũng) và khởi tố bị can vào tháng 10.2003. Hai người được coi là “nghi can số 1” liên quan đến cái chết của anh Quang ở thời điểm đó là Đoàn Nhật Minh Luân (tức Bé) và Nìm Minh Chương (tức A Minh) đều trốn và CQĐT phải phát lệnh truy nã đặc biệt.
Bé là đối tượng không nghề nghiệp, ngụ tại P.15, Q.Phú Nhuận, nhiều tiền án, tiền sự nhưng cũng… nhiều lần được cơ quan pháp luật tha! Cụ thể: Năm 1998, bị Công an Q.10 bắt về tội trộm cắp nhưng chỉ tạm giữ, sau đó tha; năm 1999 lại bị Công an Q.10 bắt, cũng về tội trộm cắp, cũng tạm giữ rồi tha; năm 2000, bị Công an Q.Phú Nhuận bắt cũng về tội trộm cắp, TAND TP.HCM xử phạt 2 năm tù giam nhưng… chưa bắt thi hành án nên năm 2001 Công an Q.11 lại phải bắt “siêu trộm” này một lần nữa, đưa ra TAND Q.11 xử phạt 1 năm tù giam. Còn A Minh vốn là bạn tù của Bé ở Trại giam Bố Lá (thuộc Công an TP.HCM). Trong tù, A Minh được Bé cưu mang và sau khi được trả tự do, tiếp tục theo “phò” Bé để trả ơn và cũng để… được cưu mang tiếp.
Theo kết luận của CQĐT, vào tối hôm anh Quang bị giết chết, Trương Phú Cường (bạn anh Quang) đến nhà bạn gái là cô Hoàng Thị Hồng Vân ở đường Trần Hưng Đạo B (Q.5) chơi. Do bắt gặp Bé đang “đi theo” bạn gái của mình nên Cường đã nhảy vào đánh Bé. Sau khi Vân can ngăn, cả Cường và Bé đều lấy xe bỏ đi. Lúc này, Cường điện thoại cho anh Quang và chạy xe Dylan đỏ biển số 9999 của mình ra quán nhậu Mười Trí. Bé thì điện thoại gọi Dũng “cào cào” và gặp nhau tại quán nhậu Phụng Vỹ trên đường Nguyễn Tri Phương (Q.10).
Từ quán Phụng Vỹ, Dũng “cào cào” đến nhà Hoàng Thị Hồng Vân tìm Trương Phú Cường để “trị tội” vì đã cả gan đánh Bé. Không gặp Cường tại đây, Dũng báo lại cho Bé. Bé gọi hỏi Hoàng Thị Hồng Vân. Vân gọi hỏi Trương Phú Cường để báo lại cho Bé. Và khi Bé biết chính xác Trương Phú Cường đang ngồi nhậu với bạn ở vỉa hè đường Phan Đình Phùng, ngay bậc tam cấp của quán Mười Trí thì sau đó không lâu Dũng “cào cào” cũng đã có mặt tại đây. Tuy nhiên, trừ Bé ra, nhóm này không ai biết mặt Trương Phú Cường mà chỉ dựa theo thông tin duy nhất là “người đi Dylan đỏ biển số 9999”. Nhưng Dũng “cào cào” không ra tay mà chỉ ngồi đó để nghe điện thoại và chứng kiến sát thủ A Minh xông vào quán đâm chết anh Quang.
Sau khi gây án, A Minh mang con dao dính máu đến gặp Bé tại ngã tư Hai Bà Trưng – Lý Chính Thắng để “trình vật chứng báo công” và sau đó cả hai cùng bỏ trốn.
Quyết định bất thường của một kiểm sát viên
Do không bắt được Bé và A Minh nên bước sang đầu năm 2004, CQĐT cũng chỉ khởi tố được Dũng “cào cào” về hành vi “không tố giác tội phạm” và cho tại ngoại chờ xét xử. Tuy nhiên đến đầu năm 2006 thì Bé bất ngờ từ Campuchia trở về và ra đầu thú, nói rằng mình cũng chỉ “không tố giác tội phạm” như Dũng chứ không phải là kẻ chủ mưu giết người. Tuy nhiên bằng những chứng cứ thu thập được, CQĐT kết luận Bé (tức Đoàn Nhựt Minh Luân) phạm tội giết người với vai trò chủ mưu trong vụ này và chuyển hồ sơ đề nghị Viện KSND TP.HCM lập cáo trạng truy tố.
Thế nhưng ngày 6.10.2006, kiểm sát viên Nguyễn Văn Sáng (thừa ủy quyền của Viện KSND TP.HCM) đã ký quyết định “trả hồ sơ để điều tra bổ sung” vụ án này với chỉ đạo CQĐT theo hướng… tha bổng Đoàn Nhựt Minh Luân về tội giết người. Quyết định nêu:
“Không có căn cứ xác định Luân là người kêu Nìm Minh Chương đến đâm Phan Thọ Quang (đâm Trương Phú Cường nhưng đâm nhầm Quang). Luân chỉ khai nhận: Lúc ở quán Phụng Vỹ, Luân điện thoại cho Vân (bạn gái của Cường) hỏi Cường đang ở đâu thì Vân trả lời Cường đang ở quán Mười Trí, ngồi ở bậc tam cấp của quán Mười Trí và chỉ có 2 người. Nìm Minh Chương nghe được nên tự ý cầm dao đến đâm Cường nhưng đâm nhầm Quang. Chương và Trương Anh Dũng có điện thoại đến báo cho Luân biết việc Chương đã đâm Quang và Chương có đem con dao còn dính máu cho Luân thấy. Sau đó Luân điện thoại về nhà báo việc bạn của Luân đâm người, Luân và Chương bỏ trốn. Hành vi trên của Đoàn Nhựt Minh Luân cấu thành tội không tố giác tội phạm”. Và Viện KSND TP.HCM đã yêu cầu CQĐT “ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố vụ án, bị can đối với Đoàn Nhựt Minh Luân từ tội giết người thành tội không tố giác tội phạm”.
Trao đổi với chúng tôi, nhiều luật sư đều cho rằng quyết định trên của Viện KSND TP.HCM đã vi phạm nghiêm trọng Bộ luật Tố tụng hình sự, vì họ không được phép áp đặt trước tội danh để ra lệnh cho CQĐT phải thực hiện mà chỉ có thể yêu cầu CQĐT bổ sung khi có căn cứ khởi tố bị can về một tội phạm khác.
Nhưng chưa hết, đọc quyết định trên của Viện KSND TP.HCM, ngoài những căn cứ là lời khai nại chung chung của bị can Luân sau hơn 2 năm đào tẩu, chúng tôi còn phát hiện một sự cẩu thả đến mức không thể chấp nhận được trong cách trình bày. Chẳng hạn, quyết định có đoạn: “Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra số: 487-25/KLĐT – PC14(Đ9) ngày 30 tháng 8 năm 2006 của Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an quận Thủ Đức thành phố Hồ Chí Minh”. Thực tế, Công an Thủ Đức làm gì có liên quan đến vụ án này?
Thủ tục pháp luật
