-“Quy hoạch luôn phải đi trước một bước mới đảm bảo phát triển kinh tế – xã hội bền vững”. Chuyên gia nào cũng nói như vậy song thực tế cho thấy không chỉ thiếu tính dự báo, nhiều quy hoạch được vẽ ra cho đẹp để rồi nằm im trên giấy bởi không khả thi, gây nhiều bức xúc cho người dân đô thị.
Quy hoạch nhưng quên dự báo!
Qua đợt kiểm tra mới đây của Bộ Xây dựng về tình hình lập và quản lý theo quy hoạch tại các địa phương, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, ông Trần Ngọc Chính cho biết, chất lượng của nhiều đồ án quy hoạch không đảm bảo tính dự báo và không khả thi trong triển khai thực hiện.
Nhiều quy hoạch của các đô thị đã không hoàn thành đúng thời hạn, không đáp ứng yêu cầu chất lượng làm ảnh hưởng đến công tác quản lý xây dựng và thu hút đầu tư của các địa phương.
 |
| Quy hoạch rất quan trọng nhưng lại bị coi thường |
Quy hoạch như vậy nhưng công tác đầu tư xây dựng theo quy hoạch còn kém hơn. Theo ông Trần Ngọc Chính, việc triển khai đầu tư tại nhiều địa phương thường thiếu đồng bộ, gây nhiều bất cập trong khai thác vận hành.
Nhiều khu đô thị chỉ tập trung đầu tư nhà ở, không đầu tư đồng bộ mạng lưới công trình dịch vụ hạ tầng xã hội như trường học, trung tâm thương mại, công trình thể thao…
Nhiều khu đô thị mới sau khi đầu tư xây dựng xong đã không được các chính quyền địa phương tiếp nhận quản lý kịp thời gây rất nhiều khó khăn cho công tác khai thác vận hành hệ thống hạ tầng kỹ thuật, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân trong khu đô thị mới.
Việc lập kế hoạch và triển khai đầu tư phát triển hạ tầng đô thị từ những nguồn vốn do nhiều cơ quan quản lý khác nhau luôn thiếu sự phối kết hợp tại hầu hết các địa phương.
Tiến độ triển khai các công trình không được thực hiện đúng kế hoạch luôn bị kéo dài. Tình trạng này gây lãng phí đầu tư, tác động tiêu cực đến không gian đô thị, ảnh hưởng xấu đến điều kiện sống của dân cư.
Thiếu trách nhiệm hay có tư lợi?
Trao đổi với báo chí, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Đặng Hùng Võ cho rằng, các quy chuẩn cần thiết cho đô thị đã có nhưng chưa đủ. Chẳng hạn, ai cũng thấy nhà siêu mỏng với độ sâu chưa đầy 1m mà cao đến năm, bảy tầng ở mặt phố trên các con đường mới xây dựng theo quy hoạch là rất vô lý.
Thậm chí, rất nguy hiểm khi có động đất nhẹ. Nhưng những “cột bê tông” ấy vẫn đang tồn tại rất ngạo nghễ và đầy thách thức. Người ta đổ lỗi rằng quy chuẩn về việc này chưa có nên không xử lý được.
Khi xét duyệt quy hoạch, người quản lý phải biết là sẽ xảy ra tình trạng này, nếu chưa có quy chuẩn thì phải bổ sung ngay. Ông Đặng Hùng Võ đặt câu hỏi và tự trả lời: “Vì sao không bổ sung quy chuẩn? Một là thiếu trách nhiệm và hai là có tư lợi”.
Thứ trưởng Trần Ngọc Chính bổ sung thêm, tình trạng có quá nhiều quy hoạch phát triển cùng có hiệu lực trên một địa bàn với những nội dung nhiều khi không thống nhất, gây khó khăn cho cơ quan quản lý địa phương trong triển khai thực hiện.
Nhiều dự án đầu tư chỉ căn cứ theo quy hoạch phát triển ngành thiếu tham khảo hoặc kết hợp với quy hoạch xây dựng đã dẫn đến việc phải điều chỉnh (vị trí xây dựng hoặc hướng tuyến xây dựng công trình…) gây thiệt hại lớn về kinh tế.
Trong khi đó, nhiều quy hoạch phát triển kinh tế xã hội có tính dự báo không cao hoặc thường xuyên điều chỉnh gây nhiều bất cập cho công tác lập quy hoạch xây dựng.
Làm quy hoạch kém, phải bồi thường?
Để các đồ án quy hoạch đô thị khả thi hơn, đồng bộ hơn, theo ông Đặng Hùng Võ, trước hết, cần hoàn chỉnh hệ thống pháp luật về thực hiện các dự án đầu tư xây dựng. Thứ hai, cần hoàn chỉnh hệ thống tiêu chuẩn, qui chuẩn, quy trình về qui hoạch, về xây dựng sao cho đầy đủ, rõ ràng, công khai.
Thứ ba, phải tăng cường chất lượng các loại quy hoạch, tận dụng được các chuyên gia giỏi, thành tâm thu nhận ý kiến đóng góp của cộng đồng. Thứ tư, cần có quy định cụ thể về quy trình lập, điều chỉnh, thẩm định, trình, xét duyệt, giám sát triển khai, xử lý sao cho mọi việc được khách quan, giảm nhiều nhất sự áp đặt chủ quan của lãnh đạo.
Thứ năm, mọi sai phạm về quy hoạch của cả người quản lý và người thực hiện phải được xử lý nghiêm kèm theo trách nhiệm về vật chất nếu để xảy ra thiệt hại cho Nhà nước, cho cộng đồng cũng như cho người dân.
Còn theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính, để chống quy hoạch “treo”, cần xây dựng và phê duyệt các chương trình ngắn hạn và dài hạn cho công tác lập quy hoạch xây dựng tại các địa phương.
Cùng lúc, phải đảm bảo bố trí đủ vốn và đúng thời hạn cho các hạng mục đã được đưa vào chương trình song song với định kỳ rà soát điều chỉnh, đảm bảo chương trình lập quy hoạch gắn liền với các chương trình phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Thủ tục pháp luật
