Khuất tất chuyện Vedan nhận giải thưởng

Công ty cổ phần hữu hạn Vedan (gọi tắt là Vedan) vừa được tuyên dương ba sản phẩm trong “Top 100 sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009”. Trong chuyện trao giải thưởng cho Vedan đã xuất hiện nhiều khuất tất.

Đây là giải thưởng do cơ quan đại diện phía Nam Bộ Khoa học – công nghệ phối hợp với Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu và chất lượng tổ chức nhân Ngày doanh nhân VN (13-10).

Trao đổi với PV Tuổi Trẻ ngày 26-10, ông Yeh Sheau Yeh – giám đốc thuộc văn phòng tổng giám đốc Công ty Vedan – nói: “Giải thưởng này do Bộ Khoa học – công nghệ bình chọn. Hôm phát giải tôi có dự nhưng thủ tục hồ sơ về môi trường gửi cho ban tổ chức ra sao tôi sẽ kiểm tra và báo lại”. Đáng tiếc là sau đó chúng tôi không thể liên lạc với ông Yeh Sheau Yeh, gọi điện thoại ông cũng không nghe và khóa máy.

Địa phương không biết

Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường Đồng Nai Hoàng Văn Thống nói: “Vedan được giải thưởng của cơ quan nào đề nghị thì tôi không nắm được, vì chúng tôi chưa được hỏi ý kiến”. Theo ông Thống, Vedan cơ bản đã khắc phục các yêu cầu của Bộ Tài nguyên – môi trường nhưng chưa hoàn thiện hẳn, phải đến tháng 11-2009 các cơ quan chức năng mới đánh giá toàn bộ việc khắc phục môi trường của Vedan. Gần đây, qua kiểm tra 12 chỉ tiêu ở các cống xả của Vedan có 11 chỉ tiêu đạt chuẩn, riêng chỉ tiêu nitơ tổng ở khu xử lý nước thải khó đạt chuẩn nên đang xem xét.

“Lẽ ra việc xét thưởng cho Vedan phải được các ngành chức năng xem xét một cách nhất quán, toàn diện nhưng ban tổ chức không hề hỏi ý kiến cơ quan chuyên môn của Đồng Nai” – ông Thống khẳng định.

Ông Lê Văn Tân, chánh văn phòng Sở Tài nguyên – môi trường Đồng Nai, cũng nói: “Sở hoàn toàn không biết giải thưởng Vedan vừa nhận. Quan điểm của cá nhân tôi thì việc trao thưởng cho Vedan vào lúc này là không đạt yêu cầu”.

Ông Trần Văn Quang, phó chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai, đặt vấn đề: “Có thể sản phẩm của Vedan được xem xét chất lượng theo tiêu chuẩn quy định nhưng quá trình vận hành sản xuất ra những sản phẩm được giải thì chính hệ thống xử lý nước thải của Vedan từng gây họa cho nông dân. Quy trình xét giải đã không xem xét đến hậu quả ô nhiễm môi trường mà Vedan gây ra cho hàng ngàn nông dân là không thể chấp nhận được”. Theo ông Quang, ban tổ chức trao giải thưởng mà không xem xét toàn diện chuyện Vedan gây hậu quả xấu cho môi trường, rồi tiếp tục né tránh bồi thường hoặc hỗ trợ nông dân.

Trong khi đó, ngày 26-10, nông dân tại khu vực xã Phước Thái, huyện Long Thành (Đồng Nai), từng bị thiệt hại tài sản do Vedan gây ra và đang đeo đuổi vụ kiện, đã bàn tán xôn xao khi nghe chuyện Vedan được tuyên dương “Sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009”. Nông dân Võ Văn Giác ở ấp 1A, xã Phước Thái, bày tỏ: “Bà con ở đây nghe Vedan được tuyên dương ai cũng bất bình. Vedan sai phạm, chưa giải quyết vụ kiện của nông dân mà được trao giải như thế khiến người dân vô cùng thất vọng với cách hành xử của các cơ quan đứng ra trao giải”.

Ngày 26-10, các cơ quan chức năng cho hay đến nay đã có 11.584 hộ nông dân ở Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, TP.HCM đòi Vedan bồi thường thiệt hại với số tiền trên 4.263 tỉ đồng. Đây là kết quả mới nhất được các địa phương tổ chức kê khai và thống kê đơn theo mẫu hướng dẫn của Tổng cục Môi trường.

Ban tổ chức đã bác hồ sơ Vedan?

Bà Nguyễn Thị Sinh – giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu và chất lượng (TP.HCM) – cho biết trung tâm là đơn vị thực hiện toàn bộ chương trình, còn cơ quan đại diện phía Nam Bộ Khoa học – công nghệ là đơn vị bảo trợ cho việc trao giải “Top 100 sản phẩm an toàn sức khỏe cộng đồng”, đồng thời cũng là ban tổ chức.

Theo bà Sinh, thoạt đầu Vedan có nộp hồ sơ tham dự xét thưởng “Doanh nghiệp ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng xuất sắc”. Do vướng về tiêu chí môi trường nên hồ sơ bị loại khỏi việc xét thưởng này. Trung tâm cũng có nhận hồ sơ của Vedan tham dự việc xét tặng “Top 100 sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009” đối với ba sản phẩm.

Hồ sơ được trình hội đồng xét thưởng. Vẫn theo bà Sinh, giống như nhiều doanh nghiệp khác, khi tham gia xét thưởng, giữa Vedan và trung tâm có ký “hợp đồng tham gia chương trình tuyên dương” trị giá 15 triệu đồng (mỗi sản phẩm 5 triệu đồng). Bà Sinh giải thích việc ký hợp đồng này là bình thường, doanh nghiệp nào tham gia đều ký, nếu không được xét tặng giải thưởng thì sẽ trả lại cho doanh nghiệp.

Bà Sinh nói hội đồng đã bác hồ sơ của Vedan xin tham gia “Top 100 sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009”. Bà Sinh đưa ra bằng chứng là quyết định số 02 do ông Bùi Văn Quyền, vụ trưởng cơ quan đại diện phía Nam Bộ Khoa học – công nghệ, thay mặt ban tổ chức ký ngày 5-10, trong số 50 doanh nghiệp có sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng được trao tặng thì không có tên Vedan.

Khi PV Tuổi Trẻ đưa ra giấy tặng “Top 100 sản phẩm an toàn vì sức khỏe cộng đồng năm 2009” cho Vedan (người ký được ghi trên giấy này là ông Hoàng Thủy Tiến – phó cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Bộ Y tế, dấu được đóng mang dòng chữ Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Bộ Y tế), bà Sinh tỏ ra lúng túng, giống như chưa từng thấy giấy trao tặng đó bao giờ. Bà cũng không giải thích được tại sao có giấy này cho Vedan.

Riêng ông Bùi Văn Quyền khẳng định về nguyên tắc giấy trao tặng phải có hai người đồng ký tên, cụ thể là ông và đại diện Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Bộ Y tế. Còn việc vì sao giấy trao tặng cho Công ty Vedan chỉ thể hiện một chữ ký ông Hoàng Thủy Tiến và có dấu với dòng chữ Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Bộ Y tế thì ông Quyền hứa sẽ có câu trả lời trong ngày 27-10. Ông Bùi Văn Quyền nói thêm: “Chúng tôi sẽ kiểm tra tiếp, nếu sai phạm đến đâu sẽ kiến nghị cơ quan chức năng xử lý đến đó”. Bà Sinh cũng hứa hôm nay sẽ có câu trả lời rõ ràng vì sao xuất hiện giấy trao tặng cho sản phẩm của Vedan.